دومین جشنواره رسانه ای امام رضا (علیه السلام)

مریم سلیمی، مدرک دکترای علوم ارتباطات اجتماعی دارد و مؤلف و مدرس اینفوگرافیک، نیوزگرافیک و دیتاژورنالیسم است.

وی چندین دوره داوری جشنواره‌های مختلف را برعهده داشته و این بار نیز در بخش داوری قالب اینفوگرافیک جشنواره رسانه‌ای امام رضا(ع) حضور داشته است. آنچه در ادامه آمده است، حاصل گفت‌وگوی ما با ایشان است.

 

 

به‌عنوان اولین سوال، به‌ نظر شما جشنواره رسانه‌ای امام رضا(ع) چگونه و به چه میزان می‌تواند در جامعه اثرگذار باشد؟

 

جشنواره رسانه‌ای امام رضا(ع) با ایجاد زمینه برای تولید محتوای تخصصی در ارتباط با امام هشتم شیعیان، در نوع خود حرکتی بسیار ارزشمند است. این جشنواره با چند شرط؛ رعایت استانداردهای حرفه‌ای لازم، گستردگی دامنه فعالیت‌ها، تعیین معیارهای مشخص برای هر بخش و اطلاع‌رسانی دقیق این معیارها برای تولید آثاری ارزشمند و کیفی می‌تواند فعالان حوزه رسانه و حتی شهروندان دیجیتال را به این مسیر هدایت کند. نتیجه این حرکت‌ها در کنار ارتقای کیفی آثار تولیدی، اثرگذاری بر جامعه با کمک قالب‌های جذاب و حرفه‌ای است.

 

باید در نظر داشته باشیم که محتوای تولیدی زیرنظر جشنواره رسانه‌ای امام رضا(ع) ، بخشی از تولیدات حوزه‌های فرهنگی و مذهبی کشور را تشکیل می‌دهد و تلاش‌های صورت گرفته برای ترغیب به تولید آثار باکیفیت و حرفه‌ای، قطعاً به این حوزه کمک بسیاری خواهد کرد.

 

 

جشنواره رسانه‌ای امام رضا(ع) چگونه در نشر فرهنگ رضوی اثرگذاری خواهد کرد؟

 

هدف‌گذاری‌های این جشنواره در نهایت اثرگذار خواهد بود. آنچه در سیاست‌گذاری جشنواره صورت می‌گیرد علاوه بر کمک به تولید محتوا در قالب‌های مختلف، با هدف جلب و جذب مخاطبان، باید به تأثیرگذاری بر آنها نیز بینجامد. این هدف‌گذاری حتی ممکن است بخشی از سبک زندگی مخاطبان را هدف قرار دهد. جشنواره رسانه‌ای امام رضا(ع) به اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی در خصوص زندگانی امام رضا«ع»، سیره، ویژگی‌ها و احادیثِ منسوب به آن حضرت پرداخته و همچنین با آموزش آداب و آیین‌های حضور در حرم رضوی، زیارت با معرفت و... به فرهنگ‌سازی و ترویج فرهنگ رضوی، در سبک زندگی مردم رسوب و رسوخ خواهد داشت.

 

 

سطح جشنواره را  از منظر داوری و کیفیت آثار ارسالی مخاطبان چطور ارزیابی می‌کنید؟

 

سطح جشنواره برای شروع قابل قبول بود، به‌ویژه اینکه در انتخاب دبیر و داوران جشنواره سعی شده بود از اساتید صاحب‌نام و فعال در حوزه تخصصی مربوطه استفاده شود؛ این امر تراز خوبی برای ارزیابی است.

 

 

افق پیش روی جشنواره را چطور ارزیابی می‌کنید؟

 

این جشنواره می‌تواند مسیر رو به رشد و روشنی داشته باشد؛ به شرط اینکه سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های دقیق و لازم برای ارتقای کمی و کیفی جشنواره در ابعاد مختلف لحاظ شود.

 

 

چه پیشنهاداتی برای ارتقای آن دارید؟

 

به‌نظر من این جشنواره نباید فقط محدود به رسانه‌ها باشد، بلکه امکان مشارکت روابط‌عمومی‎ها، دانش‌آموزان و شهروندان دیجیتال نیز فراهم شود تا اقشار مختلف نیز بتوانند تولیدات خود را به محک آزمون و رقابت بسپارند. اگر شرکت‌کنندگان در دو سطح مبتدی و حرفه‌ای تعریف شوند، همه اقشار جامعه می‌توانند در تولید محتوای رسانه‌ای برای این جشنواره مشارکت داشته باشند. آموزش مبتدیان و پیوند آنها با معیارها، می‌تواند آنها را نیز در مسیر حرفه‌ای قرار دهد و این یعنی تولیدکنندگانِ محتوای بیشتر در حوزه رضوی.

 

 همچنین می‌توان قالب‌های جشنواره را گسترده‌تر دید؛ قالب‌های نوشتاری (خبر، گزارش، مصاحبه، تفسیر، تحلیل، مقاله، نقد و...)، قالب‌های بصری (عکس، تصویرسازی، طرح و گرافیک، صفحه‌آرایی، اینفوگرافیک، فتوتیتر، عکس‌نوشته و...)، قالب‌های دیداری و شنیداری (انیمیشن، موشن گرافیک، موشن اینفوگرافیک، مستند، فیلم بلند، فیلم کوتاه، کلیپ، برنامه رادیویی، برنامه تلویزیونی، موزیک ویدئو و...)، قالب‌های دیجیتالی (رسانه‌های اجتماعی، نرم‌افزارهای تلفن همراه، بازی‌های رایانه‌ای و موبایلی، پادکست، وادکست و...)، قالب‌های نوین (واقعیت افزوده، واقعیت مجازی، واقعیت ترکیبی، هولوگرافیک و...) و نیز قالب‌های ویژه سطح دانش‌آموزی هم‌چون روزنامه‌دیواری، کتاب، نشریات، وبلاگ، وب‌سایت، اینفوگرافیک، مستند، فیلم کوتاه، عکس و... درنظر گرفته شود.

 

 

اینفوگرافیک‌‌ها نقش مهمی در انتقال مفاهیم و جذب مخاطب دارند. درباره این نقش توضیح می‌دهید؟

 

از اینفوگرافیک با اهداف و کاربردها و کارکردهای مختلفی استفاده می‌شود که شامل اطلاع‌رسانی، آگاهی‌بخشی، هشدار، توصیه، آموزش، تبلیغات و... است. درواقع از تمام پتانسیل‌های آن می‌توان در حوزه‌های فرهنگی و مذهبی بهره برد. نظر به اینکه آثار اینفوگرافیک در گروه آثار بصری هستند و مغز انسان علاقه‌مند به آثار بصری است، این نوع گرافیک از انواع آثار محبوب نزد مخاطب است. ضمن اینکه در زمان مخاطب و فضای انتشار در رسانه‌ها صرفه‌جویی می‌کند و به‌خوبی می‌تواند در جلب و جذب مخاطب مؤثر بوده و اطلاعات را به زبانی جذاب و بصری و درعین‌حال قابل فهم و درک به مخاطب منتقل کند.

 

از دیگر مزایای اینفوگرافیک توان به یادسپاری و یادآوری آنهاست که می‌تواند اطلاعات را در ذهن مخاطب به شکل بصری ماندگارتر سازد. به‌شرط تولید آثاری حرفه‌ای و اثرگذار، اینفوگرافیک می‌تواند در حوزه‌های دینی و انتقال آموزه‌های آن یاری‌گر باشد.

 

 

راهکار ارتقای سطح کیفی اینفوگرافیک‌‌ها بر مبنای محتوای دینی چیست؟

 

طراحان اینفوگرافیکِ حوزه‌های فرهنگی و مذهبی، رسالت سنگین‌تری دارند چراکه باید اطلاعاتی را تبدیل به آثار اینفوگرافیک نمایند که بصری‌سازی آنها نیازمند دقت و حساسیت‌های ویژه است. کما اینکه نیازمند وقت و انرژی بیشتری است تا بتواند به خلق آثاری خلاقانه‌تر و جذاب‌تر منجر شوند. لازم است طراح اینفوگرافیک، درک درستی از رشته کاری خود داشته باشد، با اصول، قوانین و معیارهای آن آشنا باشد و بداند چطور اطلاعات دینی و مذهبی را به شکلی جذاب و اثرگذار، بصری‌سازی نموده و تبدیل به اینفوگرافیک کند.

 

 

فکر می‌کنید این جشنواره ممکن است چه نقشی دراین‌باره داشته باشد؟

 

اینکه در این جشنواره بخشی به اینفوگرافیک اختصاص داده شده، گامی مثبت و ارزشمند است. گنجاندن بخش اینفوگرافیک قطعاً به‌عنوان یک گام اثرگذار می‌تواند به خلق و تولید آثار اینفوگرافیک بیشتری با محوریت امام رضا‌«ع» منجر شود. گام بعدی مشخص کردن معیارهای لازم برای خلق آثاری حرفه‌ای‌تر است. اگر کارگاه‌های آموزشی لازم در حاشیه جشنواره، ویژه اینفوگرافیک برگزار شود، می‌تواند یاری‌گر طراحان برای خلق آثاری بهتر و اثربخش‌تر باشد. ایستگاه آخر این مسیر نیز داوری حرفه‌ای آثار است تا طراحان بدانند در چه سطحی باید تولید اثر کنند که از فیلتر داورها گذشته و به افتخارآفرینی بپردازند. درنهایت، تولید هرچه بیشتر آثار باکیفیت اینفوگرافیک، بویژه در حوزه رضوی، به ارتقای حوزه اینفوگرافیک نیز کمک می‌کند.

 

 

میزان استقبال‌ شرکت‌کنندگان از جشنواره را چطور ارزیابی می‌کنید؟ آیا رضایت‌بخش بود؟

 

برای دور نخست تعداد آثار شرکت داده شده قابل قبول بود، ولی با اطلاع‌رسانی‌های لازم و دعوت از فعالان حوزه اینفوگرافیک برای حضور در جشنواره، می‌توان تعداد آثار شرکت داده شده در جشنواره و نیز کیفیت آنها را ارتقا داد. در نخستین جشنواره رسانه‌ای امام رضا«ع»، 70 اثر اینفوگرافیک با موضوع مذکور به دبیرخانه جشنواره ارسال شده‌اند که از این بین 7 اثر به بخش نهایی جشنواره راه یافتند.

 

 این آثار پس از داوری مقدماتی، در داوری نهایی مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفتند. در بحث کیفیت آثار، خلأها، ضعف‌ها و نقدهایی وارد بود. از حیث ابتکار در انتخاب سوژه، رعایت ارکان اینفوگرافیک (تیتر، لید، بدنه، میان‌تیتر، نام تولیدکننده، منبع یا منابع)، ساختار گرافیکی مناسب (لی‌اوت، جذابیت بصری، رعایت قوانین اینفوگرافیک، رعایت مبانی گرافیک، استفاده مناسب از تصاویر و نشانه‌های مرتبط، برخورداری از فونت و رنگ مناسب و...)، داشتن ویژگی اصالت و منحصر به‌فرد بودن، استفاده از ابزارها و روش‌های مناسب بصری‌سازی اطلاعات (استفاده مناسب و متناسب از عناصر بصری و ابزارهای بصری‌سازی اطلاعات هم‌چون نقشه، نمودار، جدول، عکس، آیکون، پیکتوگرام و...)، جامع بودن بصری، درستی و دقت کافی (بهره‌گیری از محتوای بصری و نوشتاری صحیح و دقیق از منابع معتبر، از بعد ویرایشی در فرم و محتوا و...)، داشتن بیان شفاف و قابل درک اطلاعات، جامع و مانع بودن محتوایی و دسته‌بندی و تفکیک مناسب محتوایی و نحوه اولویت بخشی آن.

 

 

حرف آخر؟

 

امیدوارم این جشنواره در تحقق اهداف ارزشمند خود موفق باشد و روز‌به‌روز شاهد تولید محتواهای رسانه‌ایِ حرفه‌ای در حوزه رضوی باشیم.